EU-exportverbod voor plastic afval: uitdagingen en implicaties voor de recyclingindustrie

Het besluit van de Europese Unie om de export van plastic afval te verbieden, zowel binnen als buiten haar grenzen, markeert een belangrijke verschuiving in het afvalbeheerbeleid. Dit besluit, dat deel uitmaakt van een overeenkomst inzake de regulering van de afvaltransporten die op 17 november werd gesloten, heeft echter tot aanzienlijke zorgen geleid bij spelers uit de sector, zoals Valipac, een Belgische brancheorganisatie. Ze waarschuwen dat het verbod zou kunnen leiden tot de ineenstorting van de recyclingmarkt voor plastic verpakkingen.

Lokale opslag en potentiële verbranding: de onmiddellijke gevolgen

Volgens de nieuwe verordening moet plastic afval dat in de EU-lidstaten wordt ingezameld, lokaal worden opgeslagen. Dit zou potentieel kunnen leiden tot meer verbranding, vooral als er binnen Europa of elders geen kopers voor recycling worden gevonden. Deze verschuiving vormt een aanzienlijke uitdaging, vooral gezien de betrokken volumes. Alleen al België verbruikt bijvoorbeeld jaarlijks 100.000 ton commerciële plastic verpakkingen, waarvan momenteel ongeveer 24.000 ton wordt geëxporteerd buiten de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO).

Valipac's perspectief: een markt in gevaar

Valipac, verantwoordelijk voor de inzameling en recycling van commercieel en industrieel verpakkingsafval in België, benadrukt de penibele situatie. Zij beweren dat het onvermogen om ingezameld plastic te exporteren, gecombineerd met de onvoldoende recyclingcapaciteit van Europa, tot een ineenstorting van de vraag zou kunnen leiden. De zorg is dat het kostenverschil tussen verpakkingen gemaakt van nieuw plastic en recyclaat de eerste economisch aantrekkelijker maakt. Dit wordt nog verergerd door het feit dat Europees plasticafval voornamelijk wordt geëxporteerd voor recycling tot secundaire producten zoals vuilniszakken, als gevolg van de lage vraag naar gerecycled plastic binnen de EU.

Het risico van marktinstorting en de roep om interventie

De organisatie waarschuwt dat zonder tijdige interventie de markt voor plastic verpakkingsafval dreigt in te storten als gevolg van het gebrek aan verkooppunten in Europa, verergerd door het exportverbod naar niet-OESO-landen. Dit zou de vooruitgang in de richting van een circulaire economie op de korte termijn kunnen belemmeren, ondanks de regelgevende bedoelingen van de EU.

Een evenwicht vinden tussen milieudoelstellingen en de realiteit van de sector

Terwijl milieugroeperingen het politieke akkoord van de EU om een einde te maken aan het ‘afvalkolonialisme’ prijzen, heeft de Europese Recyclingindustrie Confederation (EuRIC) erkent de dringende noodzaak om de recyclinginspanningen binnen Europa te versterken. Dit is bedoeld om een crisis te voorkomen die door de nieuwe verordening wordt veroorzaakt.

Valipac neemt zelf proactieve maatregelen en stimuleert bedrijven om plastic verpakkingen te gebruiken met minimaal 30% recyclaat. De industrie wordt echter geconfronteerd met nieuwe uitdagingen door de toestroom van geïmporteerde kunststoffen met het label gerecycled (rPET), die worden aangeboden tegen prijzen waarmee recyclers in de EU moeilijk kunnen concurreren.

Conclusie: een pad voorwaarts navigeren

Het besluit van de EU is weliswaar vanuit milieuoogpunt lovenswaardig, maar stelt complexe uitdagingen voor de EU recyclingindustrie. Het vereist een herevaluatie van de lokale recyclingcapaciteiten en een gezamenlijke inspanning om milieuambities in evenwicht te brengen met de economische realiteit. Naarmate de situatie evolueert, zal het van cruciaal belang zijn om de impact op de recyclingmarkt en het bredere doel van een duurzame, circulaire economie te monitoren.